امروز :

درباره زعفران

زَعفَران، زعفران خوراکی یا زرپران، نام علمی  گیاهی است از تیره‌ی زنبقیان،  زعفران که ویژگی سرخوشی داشته و امروزه برخی شرکت‌های دارویی اروپایی از آن بعنوان اینتگراتور ضد افسردگی استفاده می‌کنند.

 زعفران گیاهی کوچک و چند ساله به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر است. از وسط پیاز و یا قاعده ساقه، تعدادی برگ باریک و دراز خارج می‌شوند. از وسط برگ‌ها، ساقه گلدار خارج شده که به یک تا سه گل منتهی می‌شود. گل‌ها دارای ۶ گلبرگ بنفش رنگ هستند که ممکن است در بعضی واریته‌ها به رنگ گلی یا ارغوانی باشند.

 گل‌ها دارای ۳ پرچم و یک مادگی منتهی به کلاله سه شاخه به رنگ قرمز متمایل به نارنجی است. قسمت مورد استفاده این گیاه، انتهای خامه و کلاله سه شاخه است که به نام زعفران مشهور است و دارای بوی معطر با طعم کمی تلخ می‌باشد.

 کشت زعفران در ایران به ویژه در شهرستانهای زاوه، تربت حیدریه، تایباد، باخرز،گناباد و سبزوار و نیشابور در استان خراسان رضوی و شهرستان های قائن، بجستان، فردوس، سرایان و بیرجند در استان خراسان جنوبی و به تازگی در استان‌های فارس و کرمان و لرستان رواج دارد.

.

image1

مهم‌ترین ترکیبات موجود در زعفران شامل ترکیبات زرد رنگ که به خوبی در آب محلول‌اند (مشتقات کروستین)، ترکیبات تلخ از جمله پیکروکروسین که به ویژه مقوی معده می‌باشند، مواد معطر (اسانس) که مهم‌ترین ترکیب آن سافرانال می‌باشد که گاهی تا ۱درصد زعفران را تشکیل می‌دهد، روغن ثابت به میزان حداکثر ۱۰درصد، رطوبت حدود ۱۳۱۰ درصد و ترکیبات معدنی حدود ۵ درصد می‌باشد. زعفران به عنوان طعم دهنده غذا و برای رنگ پارچه، در کشورهای در حال توسعه و توسط صنعت گران به مقدار زیاد استفاده می‌شود. در طب سنتی، زعفران به عنوان مسکن، خلط آور، محرک جنسی و معرق، کاربرد دارد. در گزارش‌های داستان گونه مربوط به مناطق استوایی آسیا، از خمیری نام برده شده که مخلوطی از زعفران و چوب صندل است و این خمیر امروز همچون گذشته به صورت مرهمی آرامش بخش برای پوست‌های خشک مصرف می‌شود.

سابقه کاشت زعفران در ایران به خصوص زعفران قائنات به بیش از ۳۰۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. این گیاه رنگی و گران‌بهای چندین ساله، بدون ساقه‌است و پیاز دارد و چون درخاک کویر به عمل می‌آید، به طلای سرخ و یا طلای کویر شهرت یافته‌است. برای به دست آوردن یک کیلوگرم زعفران خشک به ۱۱۰/۰۰۰ تا ۱۷۰/۰۰۰ گل زعفران نیاز است. همچنین یک کارگر باید ۴۰ ساعت کار کند تا ۱۵۰/۰۰۰ گل را بچیند. زعفران به علت طعم و رنگ و عطر عالی، کاربردهای فراوانی در تولید فراورده‌های غذایی، دارویی و شیمیایی دارد و با توجه به محدودیت کشت و تولید، از فراورده‌های گران‌قیمت به شمار می‌رود.

زعفران از محدود گیاهانی است که در شرایط سخت زیستی پرورش می‌یابند. با توجه به آن که جایگاه تاریخی زعفران در ایران بوده و منشا آن نیز ایران است، این گیاه یکی از جذابیت‌های ویژه ایران به شمار می‌آید.


filler image

با توجه به اینکه زعفران از محصولات مرغوب و دارای خواص دارویی بسیار، همچنین عطر و طعمی است که از دیرباز تا کنون در بین مصرف کنندگان یاد می شود، لذا در بسیاری موارد به عنوان سوغات در خرید و فروش های داخلی و به عنوان پایه اصلی در تهیه سایر فراورده ها در زمینه صادرات مورد استفاده قرار می گیرد.

از همین رو برخی واحدهای تولیدی سایر محصولات مثل نبات و ادویه جات را نیز در کنار زعفران تولید می کنند، و برخی دیگر با رویکرد جدید به تهیه اسپری و قرص زعفران جهت سهولت استفاده از آن، تولید و راهی بازارهای داخلی و خارجی نموده اند.


تحلیل مسائل استراتژیک

حوزه کیفیت:  با بالا رفتن قیمت زعفران و ورود واسطه ها ودلالان به این بازار، متاسفانه عده ای سودجو تقلب های سازمان یافته و مدرنی را برنامه ریزی و اجرا نمودند، و از این طریق سودهای کلانی به جیب زده وخطر بزرگی به اعتبار زعفران وارد می کنند.

حوزه بازار:  قاچاق پیاز زعفران به کشور افغانستان و وجود نیروی کار ارزان و زمینهای حاصلخیز در افغانستان و حمایت چندین کشور اروپایی از کشت زعفران در افغانستان و ایجاد تشکلی یکپارچه جهت حمایت از زعفران در این کشور، بیم آن میرود که طی ده سال آینده، ایران رغیبی توانمند در آستین خود ایجاد نموده که سهم بازارهای جهانی را از ایران گرفته و خطر جدی محسوب میگردد.

وجودموانع بانکی جهت پذیرفتن LC مشتریان خارجی زعفران ایران، صادرکنندگان ایرانی را دچار خطرات فراوانی در زمینه فروش اعتباری زعفران نموده است.

بالا بودن هزینه های بازاریابی بین المللی در کشورهای اروپایی، امریکا و جنوب شرق اسیا، مانع از گسترش حوزه جغرافیایی بازار زعفران ایران در جهان شده است.

منابع انسانی: برداشت زعفران از اواخرمهر ماه تا اواخر آذر ماه صورت میگیرد، از آنجایی که تمامیمراحل برداشت و فراوری گل زعفران تا مرحله تبدیل به زعفران خشک قابل بسته بندی و فروش توسط نیروی انسانی و به صورت دستی انجام می شود و از طرفی با توجه به افزایش سطح زیر کشت طی سالهای اخیر، در این بازه دو ماهه در بخش برداشت و فراوری زعفران به شدت با کمبود نیروی انسانی ماهر مواجه هستیم. امید است در آینده ای نه چندان دور با پیشرفت تکنولوژی و افزایش راندمان ماشین آلات موجود برداشت و فرآوری گل زعفران از 70 درصد به 99 درصد، این معضل برطرف گردد.

تامین مواد اولیه: یکی از مشکلات اصلی در تامین مواد اولیه در بخش زعفران ، وجود واسطه ها و دلالان ناآگاه در این بخش می باشد. این دلالان با  خرید زعفران از کشاورزان و گاهابا احتکار آن در مواقعی باعث ایجاد شوک قیمتی و افزایش ناگهانی قیمت زعفران و به تبع آن آسیب جدی به بازارهای جهانی زعفران و کاهش شدید صادرات می شود. لذا یکی از اهداف کنسرسیوم ساماندهی خرید زعفران توسط صادرکنندگان به صورت مستقیم از کشاورزان می باشد.

سرمایه اجتماعی: سرمایه اجتماعی در خوشه زعفران در سال های اخیر تغییرات مثبتی را تجربه نموده است، اما این تغییرات مثبت برای  تحول در بازار زعفران به هیچ عنوان کافی نیست. همدلی و جلوگیری از رقابت های ناسالم بین اعضای خوشه و تعامل دوستانه و به دور از حب و بغض بین کشاورزان و اعضای خوشه و همینطور ایجاد ارتباطات سازنده و توام با اعتماد بین لعضای خوشه و مشتریان خارجی می تواند بازار جهانی زعفران را متحول کند، چرا که بیش از 93 درصد زعفران جهان در ایران تولید و به بازارهای جهانی عرضه می شود.(لازم به ذکر است متاسفانه این عدد طی سالهای اخیر از 97 به 93 کاهش پیدا کرده است)

اقتصادی و مالی: با توجه به قیمت بالای زعفران و نیاز به سرمایه در گردش فراوان و عدم دسترسی صادرکنندگان به خدمات بانکی جهانی و از طرفی لزوم خرید زعفران به صورت نقد از کشاورزان، صادرکنندگان خوشه زعفران با مشکل نقدینگی در شش ماهه دوم هر سال به شدت مواجه هستند.


about-saffron-consortium

به بخش کلاله و یا قرمزی گل زعفران سرریشه می‌گویند. این بخش در ابتدای برداشت به رنگ قرمز  روشن است ولی به مرور رنگ آن به تیرگی می‌گراید. تازه آن از عطر خوش طعمی برخوردار است و به غذاها طعم و لذت خاصی می‌دهد. برای کشاورزان در خراسان، زعفران (طلای سرخ) درآمد اصلی است. این گیاه تنها دوبار در سال - اول آبان‌ماه  (قبل از محصول‌دهی) و اوایل آذرماه (در پایان محصول‌دهی) - به آب نیاز دارد و تا بهار، آب باران و برف برای آن کافی است. کاشت، داشت و برداشت آن فرصت‌های فراوان شغلی به وجود می‌آورد، حمل و نقل آن گران تمام نمی‌شود و توان ارزآوری دارد. از آماری که به گونه‌ای نه چندان دقیق درباره زعفران و زعفران کاران ایران منتشر می‌شود، چنین برمی‌آید که بیشتر از صدهزار خانوار، به ویژه در شهرستان های تربت حیدریه، تایباد، باخرز و گناباد در استان خراسان رضوی و شهرستان های قائن، بجستان، فردوس، سرایان و بیرجند در استان خراسان جنوبی و شهرستان‌های اقلید و استهبان دراستان فارس از این محصول روزگار می‌گذرانند.



image1

زعفران رشته ای درجه چهار

نوعی زعفران است که به صورت دسته ای بسته می شود. پیش از آنکه زعفران خشک شود، تمام رشته زعفران شاما کلاله سرخ زعغران تا انتهای بخش زرد رنگ آن به طور کامل که یک ریسمان باریک به دور آن بسته می شود، به صورت دسته های کوچکی در می آیند.

image1

زعفران رشته ای درجه سه

کلاله های زعفران خالص که شامل بخش فوقانی رشته زعفران و بخش تماما سرخ رنگ آن است. قدرت رنگدهی و عطر بسیار از ویژگی های آن می باشد. زعفران سرگل در مقایسه با زعفران نگین دارای رشته های کوتاهتری است.

image1

زعفران رشته ای درجه دو

زعفران پوشال نوع متعارف زعفران است که شامل کلاله های سالم و دست نخورده زعفران است که بخش زرد رنگ آن جدا نشده و اکثرا به همان شکل طبیعی که هر سه رشته کلاله آن در انتها به هم متصل است میباشد باقی می ماند. درجه کیفی زعفران پوشال کمی از زعفران نگین و سرگل پایین تر است.

image1

زعفران رشته ای درجه یک

زعفران نگین که از آن به عنوان بهترین نوع زعفران یاد می شود، شامل قسمت سرخ رنگ و فوقانی کلاله زعفران ناب است و  رشته های آن بلندتر و کشیده تر هستند. بخش پایینی زرد رنگ آن یک به یک و بطور کامل جدا شده است. این نوع زعفران دارای قدرت رنگدهی و عطر بسیار است و ظاهر زیبا تری نسبت به زعفران سرگل دارد.


 در عصر هخامنشیان نیز زعفران برای تزئین گرده‌های نان و معطر کردن خوراک‌ها به کار می‌رفته‌است. در دوره پارت‌ها زعفران ایران به یونان و روم فرستاده می‌شد، بعداً چین هم از مشتریان زعفران ایران شد. در عصر ساسانیان کاشت زعفران در قم نیز رایج شد و مرغوبیت محصول آنها شهرت یافت. در همان روزگار زعفران در پرداخت کاغذهای گران‌قیمت کاربرد پیدا کرد، اما پیشتر از آن محلول زعفران به عنوان مرکب تحریر استفاده می‌شد و تا قرن‌ها بعد در ترکیب مرکب‌های تحریر مرغوب به کار می‌رفته‌است.

ایرانیان ضمن صدور زعفران به بسیاری از نقاط جهان باستان، خواص آن را به یونانی‌ها، رومی‌ها، چینی­ها واقوام سامی از جمله عرب‌ها معرفی کردند و شیوه زراعت آن را در سده‌های اول تا چهارم هجری به امت‌های اسلامی اطراف مدیترانه آموختند.


درباره کنسرسیوم

بر اساس ماهیت کنسرسیوم که اتحاد دو يا چند نفر، شركت، سازمان و يا دولت با هدف مشاركت در يك فعاليت مشترك و يكپارچه كردن منابع آنها براي دستيابي به يك هدف مشترك مي باشد،کنسرسیوم صادراتی زعفران نیز با هدف ایجاد سینرژی و توانمندسازی خوشه زعفران تشکیل شده است.
در این راستا اعضای کنسرسیوم با همکاری و همدلی، در جهت ایجاد بازارهای مشترک و معرفی توانمندی های خوشه زعفران در حوزه صادرات و نیز افزایش صادرات غیر نفتی فعالیت می نمایند.

ارتباط با ما


تلفن :55 44 661 513 0098
تلفن همراه :815 00 37 935 0098
پست الکترونیکی : saffroncec.co@gmail.com
وب سایت : www.saffroncec.com

آدرس :
خراسان رضوی - مشهد - شهرک صنعتی توس - فاز یک - بلوار صنعت - خوشه صادراتی زعفران - پلاک 817